Een iets te spannende tweede cursusdag

Bij de start van de cursus is de chairman van cbrs er om de dag te openen. Hij heeft een doos bij zich met gekleurde briefjes. Iedereen die te laat komt krijgt een briefje, een token of love noemt hij het, met een opdracht. Een laatkomer krijgt zo de opdracht om mee te helpen met eten uitserveren. Een geweldig idee, ik ga dat onthouden voor de algemeen teams bij mij op het werk...
Morgen is er wellicht dag van ‘closure’, een nepal dag. Dat komt blijkbaar vaker voor en is een soort staking georganiseerd vanuit een grote politieke partij. Dat betekend dat alle winkels en restaurants dicht zijn en dat je niet met auto of scooter of wat dan ook de weg op mag. Dat betekend dat, als t doorgaat, we morgen te voet naar de cursuslocatie moeten gaan, 45 min lopen enkele reis. Maar, de Nepalezen bekijken alles rooskleurig, de weg is vrij van auto's, dus je hebt de weg voor jezelf en tegelijk is de lucht schoon. Win-win.
Een neef van khadga is nauw betrokken bij de cursus, hij heeft gesponsord en is zelf vader van een dochter van 11 jaar met cp. Ze kwam met 26 weken ter wereld. De familie woonde toen in Singapore en daar was het meisje de tweede jongste en kleinste overlevende. Ze woog 500 gram. Na een jaar lang in het ziekenhuis te hebben gelegen kwam ze thuis met veel problemen. Ze is nu 11, de familie woont weer in Pokhara en ze is afhankelijk van zuurstof en sondevoeding. Ze kan niet zitten, staan of lopen. Deze vader zet zich voor 300% in voor zijn dochter, bouwt op dit moment een gelijkvloerse woning die rolstoeldoorgankelijk is. Het leven is niet makkelijk zegt hij met een lach, maar we leven het. Deze man, een boedhist, maakt veel indruk op mij.
Hij was politieofficier in Singapore, bij een elite eenheid. Een soort commando achtige eenheid zo begrijp ik. Dan ga je met pensioen met 45 jaar. Hij is nu 3 jaar met pensioen, en vult zijn dagen met dingen doen voor andere mensen. Wij leven niet op onszelf, wij leven voor de gemeenschap.
Ook met een van de teachers heb ik het over werken, ouder worden en alles wat daarbij hoort. ‘Ik ben 38 zegt ze, best oud. Ik voel dat werken mij vermoeid. Dus ik denk dat ik over een jaar of 5 stop.’ Ok, stop, ik ben benieuwd hoe dat dan zit met het bekostigen van je verdere leven, de link leggend met de pensioen leeftijd in nederland.
Dat zit zo. Een aantal families in Nepal bezitten al zeer lange tijd huizen. De kinderen krijgen de huizen, of huis, van hun ouders. Er zijn geen kosten meer, geen belasting etc. Veel van die huizen kunnen verhuurd worden, of delen ervan, waardoor er inkomsten zijn die in de familie blijven waardoor de familie onafhankelijk is.
Ze leven vaak in een huis, opgesplitst in appartementen, met familie, huishulp etc. Ze delen dan een keuken. De teacher deelt haar huis met haar moeder, de hulp, die al vanaf 8 jaar bij hun in huis is en nu zelf een zoon van 18 heeft. Hij is onze hulp, maar is ook familie zegt ze. ‘We leven samen en niet op onszelf. Dat kennen we niet.’ Ze geeft tevens aan dat ze komt uit een familie van gevers. Het geld wat ze nu met haar werk verdiend, gaat 1 op 1 naar de school die ze heeft opgezet en waar zij en haar man werken, een school voor gehandicapte kinderen. Ze hebben een van de familiehuizen verkocht om een nieuwe school te bouwen en dus meer kinderen te kunnen opvangen. Ze werkt dus al jaren vrijwillig, de laatste tijd erg veel, en merkt dat dat haar geen goed doet ook al vind ze het zeer belangrijk dat alles gaat zoals zij bedacht heeft. Dus ze wil afbouwen en het overdragen aan de medewerkers ter plaatse. Ik vind haar blik op het leven verfrissend.
Ik moet erbij zeggen dat zo omgaan met werken niet voor iedereen is weggelegd. De meesten moeten keihard bikkelen. Een andere teacher, met twee studerende zonen, werkt dagelijks van 7-9 op een plek, dan van 9-17 op een andere plek, en van 17-19 weer op de eerste plek. En dat 6 dagen per week. Op de zaterdag, de rustdag, doet hij de ochtend en de avond sessie nog. Zo komt hij aan 76 uur per week! Hij zegt: wij zorgen voor onze kinderen en studeren is duur. Als wij straks oud zijn zorgen zij voor ons.
De coaching vind niet plaats in  de letterlijke zin van het woord.
Want voorbereiding zoals wij dat in NL doen, werkt hier niet. Improviseren kunnen ze heel goed en de dagen lopen tot nu toe gesmeerd, werkvormen worden afgewisseld, mensen worden betrokken, er wordt in groepen gewerkt, teruggekoppeld én er is oog voor de mogelijke niveauverschillen op basis van opleiding en achtergrond. 
Ik zie enthousiasme, gedrevenheid en dat is denk ik de juiste instelling. Dat geldt voor alle 4 de teachers.
Wat doe ik dan wel: ondersteunen, kleine hints geven ( bv informed consent), bv vertalen van de sheets etc. Dat wordt goed opgepakt. 
Ook mbt voorbereiding merken ze zelf ook op dat ze dat wellicht anders kunnen doen.
Direct aanspreken werkt niet. 
De Nederlandse snoepjes worden ook met veel enthousiasme ontvangen. Vandaag trekdrop, gisteren stroopwafels. Als de aandacht verslapt doet Een van de teachers een ‘wake up’ oefening met iedereen, starten met aan de oren wrijven, tot knieën optillen en hakken- billen.
Khadga heeft tevens de woensdagmiddag als excursiemiddag gebombardeerd, omdat de meeste studenten niet uit pokhara komen. We gaan dus op schoolreis! Naar de world peace stupa, het meer en nog een paar plekken. 
Tussendoor ga ik met Khadga en zijn neef naar Buddha air om mijn ticket te wijzigen voor een dag eerder. Stel je voor dat t mistig is, er geen vluchten gaan en ik de vlucht naar Nederland zou missen ( na de vorige ervaring van zoveel uur wachten ben ik liever voorzichtiger) dat betekend dat ik een nacht en een dag in Kathmandu zal doorbrengen, ook leuk om daar nog even rond te kijken. De Bodnath stupa wil ik sowieso aandoen, die vond ik in 2003 zo magisch, voor de rest zie ik wel wat op mijn pad komt.
Tevens regelen we een trekking permit om het macchapuchare gebied in te komen ( voor de liefhebber: mount fishtale), we gaan een deel de berg op, overnachten daar in het geboortedorp van Khadga, kijken wat rond en lopen weer terug. Dat gebeurt op vrijdag direct na de laatste cursusdag. 
Het leuke van met Nepalezen werken zonder inmenging van andere westerlingen, is dat ik het leven van een Nepalees een beetje meekrijg. Ik eet dahl bath tussen de middag, met rechts, zittend tussen de studenten. Die eten allemaal in stilte. Ik ga vandaag op mijn linkerhand zitten zodat ik niet in de verleiding kom iets met links te doen. Ik doe tevens mijn best om om alle hete pepertjes heen te eten. En als t toch gebeurd kijk ik neutraal, voor zover mogelijk, en probeer niet te uiten dat de vlammen bij mij uitslaan. De kinderen herkennen me al een beetje en eentje komt al heel enthousiast naar me toe kruipen, als ik m knuffel en kietel giert hij t uit. Een zeer trotse moeder kijkt toe. 
Na de cursus loop ik een rondje om het meer met een van de teachers en kom ik wat meer te weten over de verschillen in denken tussen europeanen en Nepalezen. 
Ik ga ff terug naar t hotel en ga weer op pad voor een hapje eten. Ik zoek een gezellig tentje uit waar ze rotan stoeltjes hebben staan, leuke muziek klinkt en zie een aantal lekkere dingen op de kaart. Ik kies vegetable enchiladas. Vraag standaard of er noten inzitten: nee.
Het bord wordt gebracht, ik begin te eten en na een paar happen voel ik het: niet goed. Flink mis. Er zit iets in waar ik niet tegenkan en mijn lippen zwellen op.
Ik roep de ober, zeg dat ik direct wil betalen en weg wil, want mijn pillen en spuit liggen in hotel.
Ik app leon nog ff, die flink schrikt en koers richting hotel. Koop nog snel een gtote fles water en begin te spoelen.
In hotel aangekomen pak ik pilletje. Bel redelijk paniekerig naar leon. Die zegt me: bel khadga . Dat doe ik en ik heb ook contact met de rest van het fair team, waaronder twee artsen. Eentje belt direct, blijft heel rustig, wat goed werkt bij deze paniek zaaier, en zoekt op of ik nog een tweede pil mag. Want het voelt nog slecht en ik krijg druk op mijn borst.
Khadga en zijn zoon, in opleiding tot arts, komen eraan en in doe mijn verhaal. Ze laten me wat spullen pakken voor de nacht en we gaan naar ziekenhuis.
Bij het ziekenhuis zie ik direct de emergency room, vanaf de straat. We komen binnen, dat blijkt direct de ER te zijn. Er staan 7 bedjes, waar in 6 bedden kermend en wel liggen, al dan niet aan infuus. Het 7e bedje is voor mij. Meteen staat er een arts die zuurstof en bloeddruk neemt. Hen voorstel is dat ik een tweede pil pak. En dat er bloed wordt geprikt om nog wat waardes te checken. Dat gebeurd in een andere ruimte, waar een vrouw haar kind aan t voeden is, er nog twee mensen zitten en ik dus in de bloedafnamestoel mag zitten. De uitslag is er binnen 15 min: alles in orde. Door de tabletten, en het feit dat ik niet alleen ben wellicht, voel ik me wat beter.  De arts geeft aan dat ik mee mag. Ik hoef niks te betalen want khadga werkt in dit ziekenhuis.
We gaan naar ht huis van khadga waar ik een flinke beker thee krijg en dan eordt me mijn slaapkamer gewezen. Hoe gastvrij en fijn is dit. Want ik weet dat ik na een aanval meestal s nachts nog eens wat last krijg. Dat blijkt ook en ik hoest mijn longen er zowat uit. Maar t gaat weer en ik leef nog. Ja, helaas kan t zo ernstig zijn. Ik mag vandaag, het is inmiddels dinsdag, van khadga niet mee naar de school, rustig aan doen is zijn advies en dat neem ik ter harte. Ik slaap nog wat en sta rond 11.30 op.
Dit nepalese avontuur is geweldig en wellicht, zoals gisteren, iets te avontuurlijk. Maar ik ben blij dat ik er ben.
Tot morgen!